Page 20 - خلاصه مقالات همایش جایگاه زن
P. 20
چکیده مقالات همایش بین‌المللی جایگاه زن در تمدن ایران و اسلام 18
نقش اخلاق در تحکیم خانواده
محمود عباسی1
خانواده ،نهادی ارزشمند و در عین حال بسیار حساس و حائز آثار کلیدی در
ساحت‌های مختلف زندگی بشری است .تشکیل خانواده و تداوم آن به واسطه کارکردهای
سودمند در نظام پر پیچ و خم اجتماعی ،مورد تأکید مکاتب فکری و جریان‌های
انسا نشناختی و جامعه‌شناختی است ولو در عصر حاضر که بنای رفیع خانواده در معرض
تزلزل و تهدید قرار گرفته است .بنابراین ،واکاو ِی مولف ههای تأثیرگذار بر استحکام
خانواده ،ضرورتی محتوم و اجتنا بناپذیرخواهد بود .در این میان ،بحث از اثر و کارکرد
اخلاق در خانواده ،از حیث تحکیم این تأسیس ارزشمند ،از موقعیتی ویژه برخوردار
است .غور در اهمیت اخلاق مداری در روابط موجود در خانواده روشن م یکند که حفظ و
بقای این نهاد ارزشی از مجرای تثبیت پیوندها و تظاهر استعدادها و قابلیت‌ها و همگنی،
نق شپذیری و هم‌افزایی ارکانی ،زنجیره‌ای مستحکم را در پرتو حفظ و اعمال اخلاق در
خانواده ایجاد م یکند .سائقه‌های اخلاقی قدرتمند و سودمندی چون مهرورزی ،وفای
به عهد ،صداقت ،شرم و حرم تپذیری از عوامل مقوم انسجام و استحکام نظام خانواده
هستند .متقابل ًا رفتارهای سو ءاخلاقی به ویژه خیانت ،بی‌مهری ،بدزبانی ،ب یصداقتی،
نزاع ،بی‌احترامی و ...گسل‌های عمیقی در پیوندهای خانوادگی ایجاد و تبع ًا فروپاشی
رسمی یا غیررسمی نهاد خانواده را به دنبال خواهد داشت .در منابع اسلامی نیز تأکید
ویژه‌ای به حفظ شئون اخلاقی در محیط خانوادگی ،خصوص ًا در تقابل با نق شهای
حساسی چون پدر ،مادر ،فرزندان و همسر گردیده است و آموزش و نهادینه نمایی
اخلاق در فرزندان چه از لحاظ تئوریک و چه از طریق عملی (نظیر محبت و مودت میان
زوجین) نقش بسزایی در انسجام و تداوم خانواده خواهد داشت .در نگاه کلان ،رابطه
عمیق اخلاقی بین عناصر خانواده ،موجد محب تپذیری و مولد احساسات لطیف انسانی
.1رئیس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ،معاون حقوق بشر
و امور بین الملل وزیر دادگستری
