Page 161 - خلاصه مقالات همایش جایگاه زن
P. 161
بنیاد ایرا نشناسی 159
نقش زنان در حفظ و ترویج گویش‌های محلی به عنوان
اولین نمود میراث فرهنگی ناملموس
(بررسی موردی گویش نهاوندی)
محمدرضا عطایی1
میراث فرهنگی ناملموس نشانگر اصلی تنوع فرهنگی در بین جوامع است که نقش
مهمی در گفتگو بین فرهنگ‌های مختلف ایفا کرده و در عین حال موجب مقاومت
فرهنگی در برابر تفکر یکسا نسازی فرهنگی قدرت‌های برتری‌طلب خواهد داشت .از
آنجا که لازمه حفظ و ترویج میراث فرهنگی ناملموس انتقال بین نسلی از طریق آموزش
سینه به سینه یا شفاهی است بخش چشمگیری از تجلیات میراث فرهنگی ناملموس از
اساس زنانه بوده و در بستر خانواده شکل م یگیرد .سنت‌ها و اصطلاحات شفاهی از جمله
زبان ،اولین نمود میراث ناملموس دانسته شده و بعضی زبان‌ها و قالب‌های زبانی در
ردیف آثار جهانی ناملموس ثبت شده است .اما انواعی از میراث زبانی مانند گویش‌های
محلی امروز در معرض خطر قرار گرفت هاند .گویش نهاوندی که در فهرست ملی میراث
فرهنگی ناملموس نیز به ثبت رسیده است به عنوان میراث مشترک مردم این شهر در
فرهنگ ،تفکر ،اقلیم ،زیبایی‌شناسی ،ارزش‌های جمعی و جها نبینی آنها ریشه دارد.
میراث زبانی را بیش از سایر نمونه‌های میراث فرهنگی ناملموس می‌توان زنانه دانست،
زیرا آموزش زبان به نسل بعدی حتی در مردانه‌ترین جوامع نیز همواره کار زنان بوده تا
آنجا که زبان اصلی هر شخص را زبان مادری م ینامند .اما در سال‌های اخیر با کم اهمیت
جلوه داده شدن گویش‌های محلی این گوی شها مردانه قلمداد شده و زنان به زبان معیار
رسمی گرایش یافته‌اند و همین سبب شده بخش کثیری از نسل‌های آینده بدون آموزش
گویش محلی به اجتماع وارد شده و گویش محلی خود را به عنوان زبان دوم در محیط
بیاموزند و این روند سبب نقص در آموزش و از میان رفتن بخش زیادی از اصطلاحات
و کلمات در نسل‌های جدید شده که همین امر گویش نهاوندی را در معرض خطر قرار
.1رئیس بنیاد ایران‌شناسی دفتر منطقه‌ای زاگرس ataaaei@gmail.com
