Page 12 - خلاصه مقالات همایش جایگاه زن
P. 12
چکیده مقالات همایش بین‌المللی جایگاه زن در تمدن ایران و اسلام 10
جایگاه زن در آفرینش با نگاه به دو بازه زمانی پیش و پس از اسلام
(در ایران با نیم نگاهی به این جایگاه در جوامع غربی)
طوبی کرمانی1
از آنجاکه محوریت و مرکزیت اجلاس و در نتیجه مقاله ،جایگاه زن در تکوین در
دو بازه زمانی پیش از اسلام و در اسلام است و از آنجاکه در هر دو بازه زمانی ،سخن
در مدار ایران می‌باشد؛ لذا مقارنه و مقایسه این جایگاه در ایران و در جوامع و مکاتب
دیگر بویژه غرب ،می‌تواند عالمانه‌تر و واق عبینان ه و ب هدور از هر شعارزدگ ِی دموکراسی و
دفاع از حقوق زن ،از حقایق سخن رانده و از حقیقت بازنمایی و از شبه‌ها بازگشای یکند
و زان پس که جایگاه ،بود و نبود ،حیثیت و حیات زن روشن گردید ،سخن از نقش او
در جا یجا ِی هستی و جامعه و ملت و کشور معنا پیدا می‌کند .در پیش از اسلام ،زن را به
عنوان «نور و چراغ» تعریف کرده‌اند .بانو در اوستا به معنای چراغ و فروغ و روشنایی
است و کدبانو یعنی چراغ و روشنای ِی خانه .زن در اوستا و سنسکریت به لقب «ری َته
سیه بانو ( »)Ritasya Bhanuیا «اشه بانو» خوانده شده که به معنی «دارنده فروغ راستی
و پارسایی» است .امروزه واژه اولی در زبان فارسی حذف شده و تنها واژه بانو که به
معنی «فروغ و روشنایی» است برای زنان به کار برده می‌شود .همچنین واژه «مادر» در
اوستا و سنسکریت «ماتری» ( )Matriبه معنی «زمین پرورش دهنده» و خواهر «سواسری
()Svâsriیعنی «وجود مقدس و خیرخواه» است و زن شوهر دار با صفت «نمانو َپتنی
( »)Nmâno Patniیا «نگهبان خانه» نام گرفته‌است .نویسنده با تمسک به تفسیر ملاصدرا
از آیه «الله نور السموات و الارض» به «الله وجود السموات و الارض» معتقد است زن
جانشین خدا در زمین -زن ،زمین ،زندگی -بوده و همان وجو ِد نخستین تکوین ِی انسانی
در جهان ماده است .این نگاه اوستایی در ایران باستانی را در کلام الهی اسلامی ،زیباتر
م ییابم که زن «ریشه» و «ا ّم ابیها» است برای همه و حتی برای پدری آنهم در شأن و
.1استاد تمام و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ،دبیرکل اتحادیه جهانی زنان مسلمان و سرپرست پردیس
خواهران دانشگاه علوم اسلامی رضوی
