Page 35 - خلاصه مقالات همایش جایگاه زن
P. 35
بنیاد ایرا نشناسی 33
بررسی آماری مؤلفان زن شیعی بر اساس کتاب الذریعه آقا بزرگ طهرانی
محمد محمودپور1
سمانه خلیلی فر2
نقش اجتماعی زنان در طول تاریخ تابعی از آموزش زنان و تأثیرگذاری آنها
در عرصه آموزش بوده است .بدون شک یکی از معیارهای اصلی و قابل سنجش
نقش‌آفرینی زنان در این حوزه میزان تألیفاتی است که آنها در شاخه‌های گوناگون علم
انجام داد‌هاند .در این پژوهش بر روی زنان شیعه تمرکز شده‌است و تلاش شده تا بررسی
آماری تألیفات زنان شیعی ،جایگاه آنان در تاریخ آموزش و فرهنگ اسلامی نشان داده
شود .در این راستا‌الذریعه إلی تصانیف شیعه از کتا بشناسی‌های مهم در حوزه تألیفات
علمی شیعه مبنا قرار داده شده است .اگرچه این کتاب جامع نیست و گویا حدود هفتاد
درصد تألیفات شیعیان را منعکس کرده است ،با این همه شهرت و مقبولیت مطلوبی
دارد .همچنان که آقابزرگ در پاسخ به عدم فعالیت علمی شیعیان اقدام به نگارش چنین
کتابی کرده است ،امروزه می‌توان با استفاده از همین کتاب‌شناسی پاسخی درخور به عدم
حضور زنان شیعی در فعالیت‌های علمی داد .این پژوهش در پی آنست تا با شناسایی
مؤلفان زن و آثارشان و دست هبندی موضوعی آنها نشان دهد که زنان شیعی نیز در حد
ُوسع خود به فعالیت علمی پرداخت هاند و آثار نسبت ًا متنوعی را در حوزه‌های مختلف علمی
به رشته تحریر درآورده‌اند .نتیجه بررسی آماری تألیفات زنان نشان از آن دارد که 30
درصد آثار معرفی شده مربوط به زنان است و بیشترین تألیفات به موضوعات ادبیات،
دیوان‌های شعری و تراجم اختصاص دارد.
کلیدواژگان :الذریعه إلی تصانیف شیعه ،آقابزرگ طهرانی ،مؤلفان زن شیعی.
.1استادیار پژوهشکده علوم انسانیm.mahmoudpour@rch.ac.ir .
.2دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران (نویسنده مسئول)samane.khalilifar@ut.ac.ir .
