Page 82 - خلاصه مقالات همایش جایگاه زن
P. 82
چکیده مقالات همایش بین‌المللی جایگاه زن در تمدن ایران و اسلام 80
رویکرد جنسیت محور زنان در استفاده از رسانه و تأثیرات اجتماعی و
روا نشناختی محیط بر انتخاب آنان
مریم درستانی 1
این مقاله سعی دارد در پرتو رویکرد «استفاده و خشنودی» تفاوت‌ها در ساز
و کار و نوع بهره‌گیری کاربران زن (همینطور برای درک بهتر آنان) و مرد را از
رسانه‌های جمعی تبیین کند .این نظریه ضمن تأکید بر اصل فعال و انتخابگری مخاطبان
می‌گوید فرد ،محتوای رسانه را برای ارضای نیازهایش انتخاب می‌کند .به جای اینکه
توسط رسانه‌ها دستکاری شود از رسانه‌ها برای ایجاد تأثیرهایی که آنها می‌خواهند،
استفاده می‌کنند .فرض‌های اصلی این نظریه عبارتند از :الف -مخاطب فعال است،
یعنی مخاطب در رفتار ارتباطی خود دارای انگیزه و هدف است؛ ب -مخاطب تصمیم
می‌گیرد که رسانه خاصی را انتخاب و از آن استفاده کند تا نیازها و خواسته‌های
ویژه وی را ارضاء کند .ج -مخاطب در انتخاب رسانه خاص ،تحت نفوذ تأثیرهای
اجتماعی و زمینه روان‌شناختی محیط خود است .این رویکرد مخاطب را در انتخاب
رسانه خاص ،تحت نفوذ تأثیرهای اجتماعی و زمینه روان‌شناختی محیط خود دانسته و
می‌گوید فرد ،محتوای رسانه را برای ارضای نیازهایش انتخاب می‌کند .در این راستا،
اگر دو جنس زن و مرد را از حیث زمینه‌های روان‌شناختی ،متفاوت از یکدیگر در
نظر بگیریم ،می‌توان اینگونه گفت که دو جنس زن و مرد به صورت‌های متفاوتی نیز
تحت تأثیر عوامل اجتماعی مانند رسانه‌ها هستند .رسانه‌هائی که بر مبنای رویکرد
استفاده و خشنودی قدرت انتخابگری و کنشگری مخاطبین زن و مرد در استفاده از
آنها می‌تواند ناشی از شرایط اثرگذار موجود در محیط اجتماعی و همچنین ویژگی‌های
روان‌شناختی آنها باشد .به عبارت بهتر ،زنان و مردان ممکن است معیارهای متنوع
و شاید متفاوتی برای انتخاب رسانه‌های خاص داشته باشند .این قضیه برای انتخاب
موضوعات مورد استفاده در رسانه‌ها نیز توسط دو جنس زن و مرد صادق است .این
.1دانشجوی دکتری علوم ارتباطات دانشگاه علوم تحقیقات اصفهان ،خوراسگانM.dorestani@yahoo.com
