Page 71 - خلاصه مقالات همایش جایگاه زن
P. 71
بنیاد ایرا نشناسی 69
جایگاه زن در دین صابئین مندائی
سید ضیاءالدین خر مشاهی1
در طول تاریخ بشر ،نگاه به زن و تعیین جایگاه و مقام برای او با فراز و فرودهای فراوان
همراه بوده است ،گاه در برخی جوامع زن دارای حرمت و اعتبار و لو اندک بوده در حالی که
در بسیاری از فرهن گها و تمد نها سخی فترین مرتب هها را برای زنان قائل م یشدند .اسناد
و مدارک تاریخی نشان از آن دارد که در روم باستان ،زن از جنس شیطان و اهریمنان تلقی
م یشده و صرف ًا وسیله التذاذ جنسی و اطفاء غرایز و عامل زایش و فرزند آوری بوده و غیر از
قرار گرفتن در معرض بهر‌هگیری هیچ حقی از زندگی نداشته است .در یونان که در یک برهه
خاستگاه فلسفه و علم هم بوده و انتظار بیشتری را برای رفتارهای مبتنی بر فرهنگ در ذهن
ایجاد م یکند هم زنان جایگاه بهتری نداشت هاند و همواره به عنوان کالا تلقی و جزء ماترک و
اموال میت به وراث متوفی به ارث م یرسید‌هاند .نگاههایی از این دست با شدت و ضعف در
میان جوامع و فرهن گهای کهن وجود داشته ،که شاید یکی از مشهورترین آنان که نقل تمام
مجالسی است که در باب موقعیت تاریخی زنان بحث م یشود ،برخورد اعراب در شبه جزیره
عربستان و چین یها با فرزند دختر بوده است که وجود او را مایه ننگ و نکبت ،سرخوردگی
و شومی م یدانستند و فرزند دختر را ذبح کرده و یا زنده ،به گور م یافکندند و گاه در دریا
غرق م یساختند .اما در کهن دین مندائی که از یک دیرینگی به قدمت تاریخ آفرینش انسان
برخوردار است نگاهی متفاوت وجود داشته و دارد .زنان را در تمام امور دارای حقی برابر با
مردان م یدانند و در تصمی مها ،ارث بر یها و در تربیت فرزندان ه مپای مردان به ایفای نقش
خواهندپرداخت .دردینصابئینمندائی،وجودزنبهعنوانرکنخانوادهغیرقابلانکاراست
و اگر زن جایگاه مادری نیز بیابد از لطافت نگاه بیشتری برخوردار خواهد شد .مقاله حاضر در
صدد تبیین نقش زنان از حیث دختر بودن ،همسر بودن و مادر شدن نزد مندائیان است.
کلید واژگان :صابئین مندائی ،زن ،دین مندائی
.1سرپرست بنیاد ایران‌شناسی شعبه کرمانشاه ،دانشجوی دکتری عرفان و تصوف ،دانشگاه سمنان
khoramshahi@semnan.ac.ir
