Page 70 - خلاصه مقالات همایش جایگاه زن
P. 70
چکیده مقالات همایش بین‌المللی جایگاه زن در تمدن ایران و اسلام 68
جایگاه زن در دوره پیش از اسلام
ساناز کتانچی1
از گذشته‌های دور بشر به پدیده‌های پیرامون خود ،از منظر جنسیت می‌نگریست.
در پندار بشر برخی پدیده‌های طبیعی مؤنث و برخی مذكرند .لیكن بسیاری از جلوه‌های
طبیعت به لحاظ شباهت به وضع جسمانی و فیزیكی زن و حتی وظایف زنانه مؤنث
تلقی می‌شدند .بنابراین جلوه‌هایی از طبیعت كه با زهدان ،زایش ،باروری ،تغییرات
دوره‌ای ،رشد و دگرگونی در ارتباط بود ،مؤنث تلقی می‌شد.در اساطیر و ادیان ابتدایی
در فلات ایران روان زنانه مقدس از اهمیت و اعتبار ویژه‌ای برخوردار بود .در تاریخ
اساطیر این نیروها تحت مفاهیم مادرکبیر ،الهه زمین ،الهه مادر و سایر ایزد بانوان تجلی
یافتند .قدرت آنان برگرفته از نیروهای زنانه‌ای بود که زن را به واسطه این نیروها مقدس
م ینمود .نیروهایی که در ارتباط با زایش ،زمین ،طبیعت و باروری بود .با تغییر اقتصاد
معیشتی از کشاورزی به شکارورزی تحت تأثیر هجوم اقوام پدر سالار آریایی این سویه
مقدس رفت هرفته به خاموشی گرایید و در طول زمان با تحولی آرام از قالب اسطوره به
افسانه و سپس داستان در آمد و هر از گاهی با یافتن بستری خاص نمودی اندک ولو
دوباره یافت .در این مقاله جایگاه زن در ساختار اجتماعی ،تاریخی ،زیر بنای فرهنگ و
تمدن در دوران پیش از اسلام در ایران ،موضوع بحث خواهد بود.
کلید واژگان :زن ،الهه مادر ،پیکر کهای مؤنث ،روان زنانه ،ایزدبانو.
.1کارشناس‌ارشد صنایع‌دستی ،گرایش پژوهش در هنرهای سنتی ،دانشگاه هنر تهران ،پژوهشگر بنیاد
ایرا نشناسی شعبه کرمانشاه katanchisanaz58@gmail.com
