Page 46 - خلاصه مقالات همایش جایگاه زن
P. 46
چکیده مقالات همایش بین‌المللی جایگاه زن در تمدن ایران و اسلام 44
بررسی نقش زنان در عصر صفوی بر اساس متون تاریخی ،سفرنامه‌ها،
مطالعات باستا نشناختی
محمد بهرام‌زاده1
مسلم رضایی2
از مهم‌ترین تحولات تاریخ ایران ،ظهور سلسلة شیعی صفویه در قرن دهم هجری
است .دولت صفوی در جهت ایجاد هویت سیاسی و دینی جدیدی برای ایرانیان حرکت
نمود و به این ترتیب تغییرات عمدة سیاسی ،فرهنگی و اجتماعی را سبب شد .زنان
ایرانی نیز در جامعة صفوی به تناسب جایگاه اجتماعی و سیاسی خود نقش‌آفرین
بودند و به فراخور شرایط گوناگون ،تأثیرات کوتاه‌مدت و یا عمیقی بر جریان سیاسی
و فرهنگی روزگار خود گذاشته‌اند .اگرچه تاری خنگاران صفوی و سفرنامه‌نویسان
خارجی ،به جهت محدودیت‌های مختلف ،تصویر روشنی از آنان به دست نم یدهند،
با وجود این ،نقش‌آفرینی آنان در عرصه‌های سیاسی ،فرهنگی و اجتماعی مشهود و
غیر قابل انکار است .شاید بتوان گفت که به لحاظ تاریخی ،زنان درباری حاضر در
حرمسرا نقش قابل توجه‌تری در عرصة سیاست از خود به جا گذاشتند و همین زنان نیز
بودند که در جریان حمایت از فرهنگ و دانش رسمی در عصر صفوی گا مهای مؤثری
برداشتند .نوشتار حاضر درصدد است که در یک نگاه کلی به نقش و جایگاه زنان در
دوره صفوی با استناد به داد‌ههای متنوع باستا نشناختی ،سفرنام هنویسان ،تاری خنگاران در
دوران صفوی بپردازد .گسترة زمانی مطالعه دوران صفوی را دربر می‌گیرد .هدف اصلی
بررسی وضعیت سیاسی ،فرهنگی و اجتماعی زنان صفوی در این دوره مهم تاریخی
است .پرسش محوری پژوهش حاضر آن است که زنان صفوی چه تأثیری بر فرهنگ
و هنر این دوران داشته و چه شواهد از هر یک از این ادوار در دست است؟ داد‌ههای
.1عضو هئیت علمی بنیاد ایران‌شناسی و معاون پژوهشی بنیاد ایران‌شناسیMohammadBahramzade@ .
gmail.com
.2دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دوران اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
moslem.rezaiy@gmail.com
